Xoşbəxtlik əldə etmək olarmı? Hamımız uşaqlarımızın xoşbəxt olmasını istəyirik. Yaxşı bəslənmələrini, istədikləri kimi oyun oynaya bilmelerini, yaşıdlarıyla yaxşı əlaqələr qura bilmələrini diləyərik. Müvəffəqiyyətli olmaları üçün onlara dəstək oluruq. Səhv zamanlarında yanlarında olduğumuzu hissettirebilmek istəyərik. Onlarla vaxt keçirə bilmək, gündən günə həyatlarındakı böyük dəyişmələrə şahid ola bilmək üçün səy göstəririk. Digər tərəfdən, uşaqlarımızın bu gününü yaxşı keçirmələrini və gələcəklərini zəmanət altına ala bilmək bir çox ana və ata üçün daha çox çalışmaq deməkdir. Zamanımızın böyük bir qisimini işimizə ayırmaq, şəhər həyatının qarışıqlığı enerjimizin böyük qisimini harcamamıza səbəb olur. Uşaqlarımıza axşamları qısa bir zaman ayırmaq və həftə sonları sıxışdırılmış qrafikə əsasən, biz ana və ataları da uşaqlarımızı da təmin etməz. Bu çox təəssüf ki, günümüz cəmiyyətində yaşamaq vəziyyətində qaldığımız bir çətinlikdir və bunu uşaqlarımıza izah edə bilmək heç asan deyil. Bu cür bir sıxışma içində bir çoxumuz eyni çıxmazın içində sürünürük. Kimi zaman yaşadığımız bu əskikliyi kompensasiya edə bilmək üçün bəzən də başqa səbəblərlə uşaqlarımıza daha çox “şey” satın alırıq. Uşaqlarımızın heç bir əskiyi qalmasın deyə daha çox paltar, oyuncaq, kırtasiye vəsaiti alırıq. Eyni anda idman və musiqi kurslarına, oyun qruplarına göndəririk. İndiki vaxtda ibtidai təhsil çağındakı bir çox uşaq bir gününü belə tamamilə tətil edərək keçirməz. Həftə onlar üçün bazar ertəsi günü başlayır və bazar günü axşamına qədər müxtəlif fəaliyyətlərlə davam edir. Bu vəziyyət başlanğıcda uşaqlarımızın özlərini xoşbəxt hiss etməsini təmin edər. Biz valideynlər isə zaman ayıramamak səbəbiylə yaşadığımız günahkarlıq hissindən az da olsa xilas olar və rahatlayarıg. Evə döndüyümüzdə bir mağaza aça biləcək qədər çox oyuncağın, paltarın arasında uşaqlarımız xoşbəxtliklə yeni alınan əşyalarının kefini çıxardıgını görürük. Ancaq bu çox təəssüf ki qısa davamlı və yalnız o an üçün yaşanan bir xoşbəxtlikdir. Bir neçə gün içində ya da zaman keçdikcə bir neçə saat içində satın aldığımız əşyalar bütün xüsusiyyətini itirər. Oyuncaqlar, bir həftə əvvəl alınmış “köhnə” oyuncaqların arasına atılır. Paltarlar “köhnə” paltarların artıq sığmaz olduğu şkafın küncünə atılır. Artıq uşağımız bir sonrakı alverdə bizdən nə istəyəcəyini düşünməyə başlar. Biz isə, bu vəziyyətin həmişə belə mi davam edəcəyini özümüzə soruşar və yaşadığımız qayğıyla başa çıxmağa çalışırıq. İndiki vaxtda bir çox fərqli yaşdan uşaq və ailəsi çox təəssüf ki bu cür problemlərlə qarşı-qarşıyadır. Xüsusilə son dövr seanslarında ana və atalardan sıxlıqla bu cümlələri duyuruq; “Uşaqlarımıza hər istədiklərini alırıq, nə etmək istəyirlərsə onu edirlər, getmədiklərini kursal qalmadı amma çox təəssüf ki heç bir şey onları xoşbəxt etmir. Heç bir şeydən təmin olmurlar. ” Uşaqlarımız, istədikləri hər şeyə asanlıqla çatınca bir müddət sonra nə istədiklərini düşünməkdən vaz keçirlər. Önlərindəki haradasa sərhədsiz imkandan yararlanabildikleri qədər çox faydalanmaq istəyirlər. Çünki xoşbəxtlik təriflərini hər şeyi sürətli bir şəkildə əldə etmək və sonrasında daha çox istehlak olaraq edirlər. Bir müddət sonra bizlərin uşaqlarımıza təqdim etdiyimiz şeylər bütün xüsusiyyətini o qədər sürətli itirir ki səhər aldığımız oyuncaqlar axşam saatlarında evin bir küncünə fırlatılıp atılır. Uşaqlarımız alver əsnasında partlayıcı bir xoşbəxtlik yaşayır və bunu inanılmaz bir sürətlə istehlak edirlər. Yeni bir şey öyrənməyə başlayır və bunun üçün heç səbir göstərmədən sıxıldıqlarını elan edirlər. Bilirlər ki daha deneyebilecekleri bir çox yeni şey var. Bu, vəziyyət müdhiş və doymaq bilməyən bir aclığın ortaya çıxmasına səbəb olur və sonunda özlərini nəyin xoşbəxt etdiyini, nələri sevib nələri sevmədiklərini bir-birindən ayırd edə bilmirlər. Sakit və səbirli bir şəkildə “xeyr” deyə bilmək işin ən əhəmiyyətli qisimini meydana gətirir. Uşaqlarımızın hər tələbini qarşılamaq rahatlaşdırıcı olsa da həll deyil. Bizdən bir şey istədikdə əvvəl özümüzə uşağımızın buna ehtiyacı olub olmadığını soruşmamız və bir az düşündükdən sonra cavab verməmiz bu problemin ən başından yarı yarıya ortadan qalxması mənasını verir. Heç bir uşaq “xeyr” cavabını eşitməkdən xoşlanmaz. Bu vəziyyət onları xəyal qırıqlığına uğradar az üzər və əksəriyyətlə hirsləndirər. Burada bu nöqtəyə diqqət etmək lazımdır. Bu cür acı verici duyğular uşaqlarımızın həyatları boyunca zaman zaman qarşılaşacaqları və necə başa çıxacaqlarını öyrənməsi lazım olan duyğulardır. Bu vəziyyətlə başa çıxmağı öyrənə biləcəkləri ən etibarlı yer isə biz ana və atalarının yanıdır. Çünki bizlər istəsək də, istəməsək də, məktəb həyatlarında, yoldaşlarıyla və ya başqa hallarda bu duyğuları yaşayacaqlar. Bu səbəbdən bu vəziyyətdən qaçmaq yerinə bizim yanımızda bunu yaşamaları üçün onları dəstəkləmək uşaqlarımızın güclənməsinə köməkçi olacaq. Bir digər müsbət nəticə isə budur; daha az oyuncaq uşaqlarımızın onlarla bağ qurmasına köməkçi olur. Uzun müddət bəzi oyuncaqlarıyla oynayarlar və onları yanlarında gördüklərində özlərini daha etibarda hiss edərlər. Bir oyuncağı bir çox fərqli şəkildə istifadə edərək kəşf etdikləri xəyal gücləri daha çox inkişaf edər. Bir mövzuya bir çox fərqli baxımdan baxa bilməyi bu şəkildə öyrənə bilərlər. Uşagına kicik şeylərdən zövq almagı öyrədən, ona böyük bir sərvət vermiş olur. Uşaqlarımız həyatındakı bir çox şeyi bizlərlə birlikdə müəyyən edir. Xoşbəxtlik da bunlardan biridir. Xöşbəxt və saglam ailələrin ortag bir özəllikləri var: əylencə ücün zaman ayırırlar. Uşagların valideynlərlə sevgi dolu dərin baglar qurmaga ehtiyacları var.Əylenmək ücün illada pul xərcləmək vacib deyil.Onlarla ev ortaminda oyunlar oynamag eyni oyunu rutin halına gətirib bizim oyunumuz deye adlandırmag bu baglari dahada derinləştirir və gucləndirir.HƏFTƏNİN Hər hasi ir gününü kino günü edib televizrda kinoya onlarla birlikdə baxmagda uşagların sevimli əyləncələrindəndir.Televizorun internetin olmadigi vaxtlar bundan təxminən yuz il əvvəl insanlar öz əyləncələrini özləri icad edirdiler.Birlikdə zaman kecirmək və əylənmək xöşbəxtlik dolu anıları coxaltmag və biriktirmək ücün gözəl bir secənəkdir.Uşaglarimiz hər zaman uşag qalmayacagına görə bu günümüz bir daha yaşamayacagımıza görə hər fürsəti dəyərləndirməliyik. Uşaqlarımıza və sevdiklərimizə verə biləcəyimiz ən gözəl şey zamandır.
Sevinc Əlizadə
Psixologiya və Konsultasiya Mərkəzinin psixoloqu
