Transkranial birbaşa cərəyan stimullaşdırılması və Miqren

BU NECƏ İŞLƏYİR?

tDCS cihazı ilə beyin alına yerləşdirilən və neyronların fəaliyyətini modulyasiya edən iki elektroddan verilən sabit və aşağı intensivlikli cərəyanla stimullaşdırılır. tDCS tətbiqi ilə insan beyninin xarici qabığında bəzi elektrik fəaliyyətlərini canlandırmaq və ya bəzi fəaliyyətləri boğmaq mümkündür. Anod stimullaşdırılması neyron fəaliyyətini stimullaşdırmaq üçün fəaliyyət göstərir, katod stimullaşdırılması isə neyron fəaliyyətini maneə törədir və ya azaldır.

Transcranial Direct Current Stimulation (TDCS) metodu ilə tənzimləmə beyindəki neyronlar da adlandırılan sinir hüceyrələrinə elektrik cərəyanı tətbiq edilərək həyata keçirilir. Beyində mövcud olan və kortəbii olaraq meydana gələn sinir elektrik fəaliyyəti tDCS üsulu ilə dəyişdirilir. Alın nahiyəsinə qoyulan iki elektroddan anod adlanan müsbət elektrod beyinə müsbət yük verir və fəaliyyəti artırır. Katod adlanan mənfi elektrod mənfi yük yaradır və neyronların fəaliyyətini boğur.

NƏ ÜÇÜN İSTİFADƏ EDİLİR?

tDCS metodu ilk dəfə beyin xəsarətləri və böyük depressiv pozğunluqlar kimi psixiatrik hallarda köməkçi terapiya kimi ortaya çıxdı. Bu gün autizmdən tutmuş insulta, piylənmədən inkişaf pozğunluqlarına, afaziyadan (nitq itkisi) atletik performansın yaxşılaşdırılmasına və hətta atletik performansın artırılmasına qədər geniş bir sahədə istifadə olunur.

tDCS , depressiya, kəskin və xroniki ağrı, beyin zədəsi, serebrovaskulyar tıkanma, demans, insultdan sonrakı reabilitasiya, diqqət çatışmazlığı və hiperaktivlik, autizm, maddə asılılığı, miqren, anoreksiya, inkişaf pozğunluqları, afaziya, atletik performansın artırılması və bəzi digər nevroloji və psixiatrik şəraitin müalicəsində istifadə olunur.

Bundan əlavə, tədqiqatlar göstərir ki, tDCS təcrübəsi yaddaşı gücləndirir, yeni məlumatları daha sürətli öyrənir, problem həll etmə bacarıqlarını təkmilləşdirir və əl-göz koordinasiyasının cavab müddətini artıra bilər.

ÜSTÜNLÜKƏRİ

Ağrısız beyin stimullaşdırma tətbiqi olan tDCS -nin üstünlüklərini üç mühüm başlıq altında qruplaşdırmaq olar:

tDCS , yaşlılar və ya orqan çatışmazlığı olan xəstələr, hamilə və laktasiya edən qadınlar kimi dərman müalicəsinin qarşısını alan tibbi şəraitdə dərmansız tətbiq kimi seçilir .

İnsult sonrası reabilitasiya sıx ağrı və ya depressiyanın müalicəsində tDCS dərmanlarına əlavədir . Dərmanla əldə ediləcək nəticəni gücləndirir.

Ağrısız və qısa müddətli bir müalicə olan tDCS tətbiqi , heç bir dərman qarşılıqlı təsiri yoxdur və orqanizmə zərər vermir.

MİGREN

Xoşxassəli, lakin narahatedici bir vəziyyət olan miqren, dünya əhalisinin 15-20% -ni təsir edən tez-tez nevroloji xəstəliklərdən biridir. Bu sindrom bütün dünyada əlilliyin ən çox görülən səbəbləri arasında altıncı yeri tutur. Bu, xəstələrin həyat keyfiyyətinə və onların peşəkar fəaliyyətinə kəskin təsir göstərir.

Klinik nöqteyi-nəzərdən, baş ağrısı pozğunluqlarının beynəlxalq təsnifatının (ICHD-3) üçüncü nəşrinə əsasən, miqren əsas baş ağrısı pozğunluğudur və 4-72 saat davam edən təkrarlanan baş ağrısı hücumlarından (ən azı beş hücum) ibarətdir. Baş ağrısının xüsusiyyətləri aşağıdakı meyarlardan ən azı ikisinə cavab verməlidir: (a) birtərəfli, (b) zonklama xarakterli, (c) orta və ya şiddətli intensivlik və (d) fiziki fəaliyyətlə pisləşməyə meylli. Üstəlik, hücumlar fotofobi, fonofobiya, ürəkbulanma və qusma kimi digər simptomlarla müşayiət oluna bilər. Baş ağrılarından əvvəl aura kimi tanınan bəzi xəbərdarlıq nevroloji simptomlar ola bilər və bu vəziyyət auralı migren kimi tanınır.

Bu günə qədər miqrenin iki fərqli alt növü müəyyən edilmişdir, epizodik və xroniki miqren və hər iki qurumu ayırd etmək üçün ayda 15 baş ağrısı gün kəsimi müəyyən edilmişdir. Bundan əlavə, xroniki miqrenin bir variantı, əvvəllər mövcud baş ağrısı olan xəstələrdə və ən azı 3 ay ərzində simptomatik baş ağrısı dərmanlarını həddindən artıq istifadə etməyə meylli olan xəstələrdə baş verən dərmanların həddindən artıq istifadəsi baş ağrısı (MOH) müəyyən edilmişdir (ICHD-3 meyarları).

Cəmi 104 migren xəstəsi ilə kəmiyyət meta-analizinə beş RCT daxil edilmişdir. Aktiv və saxta tDCS ilə müalicə olunan xəstələrdə migren ağrısı intensivliyinin (MD: – 1.44; CI: [- 2.13, - 0.76]) əhəmiyyətli dərəcədə azaldığını tapdıq. Aktiv müalicə qrupları daxilində ağrı intensivliyi və müddəti tDCS müalicəsindən sonra ilkin səviyyədən əhəmiyyətli dərəcədə yaxşılaşmışdır (intensivlik MD: – 1,86; CI: [- 3,30, - 0,43]; MD müddəti: – 4,42; CI: [- 8,11, - 0,74]) və təqib dövründə (intensivlik MD: − 1.52; CI: [− 1.84, − 1.20]; MD müddəti: − 1.94; CI: [− 3.10, − 0.77]). Həm anodal (MD: – 1.74; CI: [- 2.80, - 0.68]) və katodal (MD: – 1.49; CI: [- 1.89, - 1.09]) stimullaşdırma şərtləri ilə ağrı intensivliyində əhəmiyyətli bir azalma oldu.

Nəticə:4 həftə və ya daha çox müddət ərzində günlər ərzində təkrarlanan tDCS müalicəsi miqren ağrısının intensivliyini və miqren epizodunun müddətini azaltmaqda təsirli olur. tDCS-nin faydası son tDCS sessiyasının tamamlanmasından sonra ən azı 4 həftə davam edə bilər. Həm anodal, həm də.katodal stimullaşdırma miqren ağrısının intensivliyini azaltmaq üçün təsirli olur.