Ailə psixologiyası; fərd, yoldaş və ailələrin əlaqələrində yaşadığı duyğu, düşüncə və davranışlara diqqət və bu sahələrdəkI problemləri ələ alır. Sistem nəzəriyyəsi ilə ailəni kavramlaştırır. Ailə fərdlərinin psixoloji funksiyalarında; ailə dinamikası həyati rol oynadığını ancaq, ailənin keçmişdə yaşadıqlarının və indiki ekoloji faktorların də əhəmiyyətli olduğunu vurğulayır. Ailə cəmiyyətin ən kiçik həyat vahididir. Sağlam bir cəmiyyət, ruhi istiqamətdən sağlam fərdlərin yetişdiyi ailələr ilə mümkündür. Bu mənada ailə fərdlərinin məlumatlandırılması və təhsili əhəmiyyət daşımaqdadır. İkinci modulların evlilikdə əlaqə problemləri ələ alınmaqdadır. Üçüncü bölmənin mövzusu isə ailədə cinsəllik və cinsi funksiya pozuntuların. Dördüncü modul; uşaq, yeniyetme və ailə əlaqələrinin yanında maneəli usaqlari ıolan ailələrin problemlərinə diqqət yetirir. Ailə və şiddət anlayışı, şiddətin növləri, şiddətin mənşəyi və ailə içi şiddət beşinci modulların məzmununu təşkil edir. Altıncı modulların fiziki və ruhi xəstəliklərin fərd və ailə üzərindəki təsirləri ələ alınaraq sıx görülən ruhi xəstəliklər haqqında məlumat verilir. Yeddinci modulların stress və zədə anlayışları ələ alınaraq zədənin fərd və ailə üzərindəki təsirlərinə dayanilmaqdadir. Səkkizinci və son modulların isə ailə təhsili mövzusunda məlumat verilir. Ailə sözcüyü tez istifadə edilməsinə baxmayaraq üzərində uzlaşılmış tək bir tərifi yoxdur. Azərbaycanca lüğətdə, ailə; evlilik və qan bağına söykənən, ər, arvad, uşaq, qardaşlar arasındakı əlaqələrin meydana gətirdiyi cəmiyyət içindəki ən kiçik birlik olaraq təyin olunmuşdur. ailə, içində insan növünün çıxarıldığı, cəmiyyətə hazırlanma prosesinin ilk və təsirli şəkildə meydana gəldiyi, cinsi əlaqələrin təşkil edildiyi, yoldaşlar və ana-babalarla uşaq arasında isti, güvən verən əlaqələrin qurulduğu, iqtisadi tədbirlərin az ya da çox yer aldığı bir ictimai təşkilatdır. Özünə inam isə ailəni, əleyhdar cinsdən iki yetkin adamın qanuni və ənənəvi bağlara uyaraq qurduqları bioloji, psixoloji və ictimai funksiyaları olan bir təşkilat olaraq təyin etmişdir. Daha geniş mənada ailə; bir-birlərinə bioloji və / və ya psixoloji bağlarla bağlı, sosial, iqtisadi və romantik qarşılıqlı olan və özlərini eyni dam altında birlikdə həyatın bir parçası olaraq qəbul edən fərdlər olaraq təyin olunmaqdadır. Evlilik isə, qarşı cinsdən iki adamın birlikdə yaşamaq, yaşantıları paylaşmaq, uşaq etmək və yetişdirmək kimi məqsədlərlə etdikləri bir müqavilə olaraq təyin olunmaqdadır . Sosioloji baxımdan ələ alındığında 3 tip ailə vardir:en enelere sadiq geni. ailə: 2 nəfərlik aile: 3keçidli ailə…. Cəmiyyətlərdəki dəyişikliklər; ailənin təməli, funksiyaları və ailə fərdlərinin rolları mövzusunda dəyişməsi də özü ilə gətirmişdir. Müasir cəmiyyətlərdə ənənəvi olaraq qəbul edilən nüvə ailə, keçid ailəsi və geniş ailənin yanında yeni ailə növləri ortaya çıxmışdır. Tek valideyinli ailə, boşanmaların artımıyla birlikdə əksəriyyətlə qadınların valideyn olduğu ailelerdir. Yenidən evliliklər (ögey ailələr), boşanma və ya yoldaşın itkisi sonrası yenidən evlenmelerle ibarət ailələrdir. Birlikdə həyat (cohabitation) isə, evlenmeden ya da başqa bir deyişlə rəsmi nikah olmadan birlikdə həyat yasamaq olaraq təyin olunar.Sağlam ailələrin göstəriciləri: bağlılıq; təqdir etmə; birlikdə vaxt keçirmeye istəkli olmaq; dialoq qurmaq empati qurmaq; krizlərə sosial devilivasiyalara birlikde qəbullanmaq; aile üzvlərindən zəif fərdlərin daima dəstəkləmək; ailədəki rolların böyük kiçiyin yerini bilmək.
Validə Abbasova
Psixologiya və Konsultasiya Mərkəzinin psixoloqu
